අවසන් වරට යාවත්කාලීන කලේ 2022/03/22
2022 මාර්තු 20 වෙළුම 03 කලාපය 03
ඔබේ ෆේස්බුක් ගිණුම අක්‍රීය (Disable) කරලද?
ෆේස්බුක් ගිණුමක් හදපු ඕනෑම කෙනෙක් එහි ආරක්ෂාව යම්තාක් දුරට සහතික කරන ෆේස්බුක් ප්‍රජා ප්‍රමිතීන් (Facebook Community Standards) ගැන දැන සිටිය යුතුයි. ඒ අනුව ඔබ ෆේස්බුක් ගිණුම භාවිත කිරීම ආරම්භ කරන්නේ එහි කොන්දේසි (Facebook Terms) වලට එකඟ වීමෙන් පසුවයි.
එම ෆේස්බුක් නියමයන් අනුගමනය කිරීමෙන් තොරව ඔබේ ගිණුම පවත්වාගෙන යාමට උත්සහ කරන විට කුමක් වෙයිද?
ඔබ දැන සිටියාද?
-
- මෘදුකාංග හොරෙන් විකුණන (මෘදුකාංග කොල්ලකෑම්) වෙබ් අඩවි (software piracy sites )වෙත පැමිණි සංඛ්‍යාව මෑත කාර්තුවේදී බිලියන 3.2 දක්වා ඉහල ගොස් ඇත. මෙවැනි වෙබ් අඩවි වලට පිවිසි වාර ගණන අනුව බැලූ විට චීනය හා රුසියානු සමූහාන්ඩුව ඉහලින්ම සිටී.
https://www.statista.com/. - සයිබර් ආරක්ෂක උපදේශන සහ සිද්ධීන් සඳහා ප්‍රතිචාර දැක්වීමේ සේවාවන් සඳහා විශේෂඥ ආයතනයක් වන “මැන්ඩියන්ට්” (Mandiant), තාක්‍ෂණික දැවැන්තයා වන ගූගල් ඩොලර් බිලියන 5.4 කට අත්පත් කර ගැනීමත් සමඟ සිය ක්ලවුඩ් ආරක්ෂණ (cloud security) පිරිනැමීම් වැඩි කරයි.
https://securityboulevard.com/2022/03/google-acquires-cyberdefense-firm-mandiant-for-5-4b/ - පරිගණක, ටැබ්ලට්, ජංගම දුරකථන, මුද්ණ‍ර යන්ත්‍ර, මෙන්ම දත්ත මධ්‍යස්ථාන පද්ධති(data center systems), ව්‍යවසාය මෘදුකාංග සහ සන්නිවේදන සේවා ඇතුළු උපාංග සඳහා ගෝලීය තොරතුරු තාක්‍ෂණ (IT) වියදම් 2021 දී ඇමරිකානු ඩොලර් ට්‍රිලියන 4.24 ක් වූ අතර එය ආසන්න වශයෙන් 5.1% කින් වැඩි වනු ඇතැයි අපේක්ෂා කෙරේ. 2022 දී එක්සත් ජනපද ඩොලර් ට්‍රිලියන 4.45 දක්වා එනම් ආසන්න වශයෙන් සියයට 5.1 කින් වැඩි වනු ඇතැයි අපේක්ෂා කෙරේ.
https://www.statista.com/statistics/268938/global-it-spending-by-segment/
- මෘදුකාංග හොරෙන් විකුණන (මෘදුකාංග කොල්ලකෑම්) වෙබ් අඩවි (software piracy sites )වෙත පැමිණි සංඛ්‍යාව මෑත කාර්තුවේදී බිලියන 3.2 දක්වා ඉහල ගොස් ඇත. මෙවැනි වෙබ් අඩවි වලට පිවිසි වාර ගණන අනුව බැලූ විට චීනය හා රුසියානු සමූහාන්ඩුව ඉහලින්ම සිටී.
ඔබව හැක් වීමෙන් වැලැක්වීමට කළ යුතු දේ
ඔබගේ ගිණුම් නිසියාකාරව ආරක්ෂා කර නොමැති නම්, ඔබගේ ක්‍රෙඩිට් කාඩ්පත අවදානමට ලක්විය හැකිය, නැතහොත් ඔබගේ පුද්ගලික පණිවිඩ සහ ඡායාරූප සොරකම් කර සියල්ලන්ටම දැකගත හැකි ආකාරයට බෙදා ගත හැක. එබැවින් ඔබ මුලින්ම අනවසරයෙන් ඔබගේ ගිණුම් වලට ඇතුළුවීමේ අවදානම අවම කිරීමට පියවර කිහිපයක් අනුගමනය කල යුතුය. ඒවා නම්:
- බහු සාධක සත්‍යාපනය (Multi-Factor Authentication) භාවිතා කරන්න
- මුරපද කළමනාකරණය මෙවලමක්( Password Manager) ලබා ගන්න
- පිෂිං (Phishing) ප්‍රහාරයක් නවත්වන්නේ කෙසේදැයි ඉගෙන ගන්න (මෙතනින් බලන්න)
- පරිගණක මෙහෙයුම් පද්ධතිය, ප්‍රතිවයිරස ආදී සියල්ල යාවත්කාලීන කරන්න
- හැකි සෑම විටම තොරතුරු සංකේතනය(Encrypt) කරන්න (සංකේතනය කළ මෙවලම් (encrypted tools) / මෘදුකාංග භාවිතා කිරීමට උත්සාහ කරන්න)
- ඔබේ ඩිජිටල් පියසටහන මකා දමන්න ( ඩිජිටල්ය පියසටහන යනු කුමක්දැයි දැන ගැනීමට මෙතැන ක්ලික් කරන්න)
සයිබර් ආරක්ෂක ඇඟවීම්!
අවදානම (AA22-057A) – යුක්රේනයේ විනාශකාරී අනිෂ්ට මෘදුකාංග ඉලක්කගත සංවිධාන
යුක්රේනයට එරෙහිව රුසියාවේ කලහකාරී නොවන ප්‍රහාරයකට තුඩු දෙමින්, තර්ජනාත්මක ක්‍රියාකාරීන් යුක්රේනයේ සංවිධානවලට එරෙහිව පරිගණක පද්ධති විනාශ කරමින් ඒවා අක්‍රීිය කිරීමට විනාශකාරී අනිෂ්ට මෘදුකාංග යෙදවූහ.
https://www.cisa.gov/uscert/ncas/alerts/aa22-057a
අනතුරු ඇඟවීම (AA22-054A) – නව සෑන්ඩ්වෝම් (Sandworm) මැල්වෙයාර් සයික්ලොප්ස් බ්ලින්ක් (Cyclops Blink) යන අනිෂ්ළු මෘදුකාංගය වීපීඑන් ෆිල්ටරය (VPNFilter) ප්‍රතිස්ථාපනය වේ.
එක්සත් රාජධානියේ ජාතික සයිබර් ආරක්ෂණ මධ්‍යස්ථානය (NCSC), සයිබර් ආරක්ෂණ සහ යටිතල පහසුකම් ආරක්ෂණ ඒජන්සිය (CISA), ජාතික ආරක්ෂක ඒජන්සිය (NSA) සහ එක්සත් ජනපදයේ ෆෙඩරල් විමර්ශන කාර්යාංශය (FBI) මෙම කාර්යය සිදු කරන්නා හඳුනාගෙන ඇති අතර එය සෑන්ඩ්වෝම් (Sandworm) හෝ වූඩූ බෙයාර් (Voodoo Bear) ලෙස හැඳින්වේ. එය සයික්ලොප්ස් බ්ලින්ක් (Cyclops Blink) ලෙස හැඳින්වෙන නව අනිෂ්ට මෘදුකාංගයක් භාවිත කරයි.
https://www.cisa.gov/uscert/ncas/alerts/aa22-054a
තතුබෑම් ව්‍යාපාරයක් (Phishing Campaign) ක් විසින් Microsoft අක්තපත්‍ර සොරකම් කිරීම සඳහා ව්‍යාජ Adobe Document Cloud යෙදුම භාවිතා කරයි
මයික්‍රොසොෆ්ට් ඔෆිස් 365 (Microsoft Office )සහ අවුට්ලුක් (Outlook) වල දත්ත සොරකම් කිරීම සඳහා සයිබර් අපරාධ කණ්ඩායමක් විසින් Adobe Document Cloud ලෙස වෙස්වලාගත් ව්‍යාජ වෙබ් යෙදුමක් භාවිතා කරයි.
https://digital.nhs.uk/cyber-alerts/2022/cc-4047
සයිබර් පුවත්
TikTok වීඩියෝවක උපරිම දිග මිනිත්තු 10ක් දක්වා පුළුල් කරයි
TikTok තවමත් කෙටි වීඩියෝ සඳහා වේදිකාවක්ද? උඩුගත කිරීම් සඳහා උපරිම දිග මිනිත්තු 10 දක්වා පුළුල් කරන බව සමාගම ප්‍රකාශ කිරීමෙන් පසුවත් තවමත් එම කාල මදි බව දැනේ
https://www.theverge.com/2022/2/28/22954525/tiktok-maximum-video-length-10-minutes
නිර්නාමික හැකර් වරු පිරිසක් රුසියානු රජයට එරෙහි සයිබර් ප්‍රහාර එල්ල කිරීම වෙනුවෙන් ප්‍රසිද්ධියට පත්වේ
රුසියානු රාජ්‍ය TV නාලිකා වල සහ වෙබ් අඩවි වල පාලනය Anonymous Hackerවරුන් සිය ග්‍රහණයට ගනී.
https://www.thewrap.com/anonymous-hacker-takes-credit-cyberattacks-russia/
පිෂිං (phishing) ප්‍රහාර වැලැක්වීමට ගූගල් (Google ) සමාගම විසින් ගූගල් ව(ර්)ක්ස්පේස් (workspace) හි වෙනස් කම් සිදු කරයි
මැල්වෙයා අනිශ්ඨ මෘදුකාංගයන්ගෙන් පරිශීලකයින් ආරක්ෂා කරීමට, Workspace apps, like Docs, යනාදියෙහි කොමෙන්ටු දැනුම් දීම් සිදුවන ආකාරය පිීළිබඳව විශේෂ වෙනසක් සිදු කරන ලදී.
https://www.digitaltrends.com/computing/google-workspace-notification-change-phishing-prevention/
සත්‍ය කතා
සමාජ මාධ්‍ය හිරිහැරයට බිය වූ සිසුවිය
උසස් අධ්‍යාපනය හදාරමින් සිටි රයිනි පොත් කියවන්න ඉතා කැමැත්තක් දැක්වූ දීප්තිමත් සිසුවියක් වුණා. මේ නිසාම සමහර සිසුන් ඇයට ඊර්ෂයා කළා.
දිනක් තමන්ට අපහසුතාවයට පත්වෙන ආකාරයේ (බුලීං) ෆේස්බුක් පෝස්ට් එකක් රයිනිගේ ඇස ගැටුණා. එය නිර්මාණය සඳහා යොදාගෙන තිබුණේ ඇයගේම ෆේස්බුක් ගිණුමෙන් සොරාගත් පින්තූර…………
දැනුවත් කිරීමේ වැඩසටහන්
පසුගිය වැඩසටහන්:
- ශ්‍රී ලංකාවේ සයිබර්, ලිංගික සහ ස්ත්‍රී පුරුෂ භාවය පදනම් කර ගත් ප්‍රචණ්ඩත්වය (CSGBV) සහ ඔවුනොවුන් අතර ඇතිවන ඔන්ලයින් වෛරී ප්‍රකාශ (GOHS) සහිත සිදුවීම් සඳහා පවතින ප්‍රතිචාර යාන්ත්‍රරණයන් පිළිබඳව, 2022 පෙබරවාරි 25 වන දින පස්වරු 2.00 ට සූම් ඔස්සේ පවත්වන ලද සාකච්ඡාවට හිතවතී සහභාගී වන ලදි. මේ සඳහා විවිධ සංවිධානවල නියෝජිතයින් 17 ක් පමණ සහභාගී විය.
- 2022 මාර්තු 08 වැනි දින, ශ්‍රී ලංකා ජාතික මානසික සෞඛ්‍ය පිළිබඳ ආයතනය – (1926) විසින් සංවිධානය කරන ලද, සයිබර් හිරිහැර සහ වැළැක්වීම පිළිබඳ මාර්ගගත දැනුවත් කිරීමේ වැඩසටහනකට සහභාගී වෙමින් හිතවතී ව්‍යාපෘතිය සහ එහි සේවාවන් පිළිබඳ දැනුවත් කිරීමේ සැසියක් පැවැත්විණි.
- 2022 මාර්තු 12 වන දින හිතවතී ව්‍යාපෘතිය විසින් , “අන්තර්ජාලයේ සිදුවන කාන්තා හිංසනය හා නීතිය ”යන මැයෙන් සූම් තාක්ෂණය ඔස්සේ වෙබිනාර් වැඩසටහනක් පවත්වන ලද අතර මෙය හිතවතී ෆේස්බුක් හරහා සහ යූටියුබ් නාලිකාව හරහා සජීවී ලෙසද විකාශනය කරන ලදී. මේ සඳහා 30 දෙනෙක් පමණ සහභාගී වන ලදී.වෙබිනාර් සැසියේ විඩියෝ බැලීම සඳහා කරුණාකර මෙම සබැඳිය භාවිතාකරන්න.
අනාගත වෙබ්නාර් සැසි වලට සම්බන්ධ වී සයිබර් ආරක්ෂාව ගැන දැන ගැනීමට කරුණාකර පහත ඇති වයිබර් හෝ වට්ස්ඇප් කණ්ඩායමට සම්බන්ධ වන්න
චිත්‍රපට ඉඟිය
ද සර්කල් (The Circle) – (2017)
මෑත කාලයේදී, බිග් බ්‍රදර්(Big Brother), මයික්‍රොචිප් සවිකිරීම(microchip implantation) සහ මහජන නිරීක්ෂණ(mass surveillance) වටා බොහෝ ආන්දෝලනාත්මක කතාබහ ඇති විය. නමුත් මේ චිත්‍රපටය විනිවිදභාවය සහ පෞද්ගලිකත්වය නව තලයකට ගෙන යා හැකි ආකාරය ඉතා මැනවින් විදහා පෙන්වන චිත්‍රපටයකි.
https://youtu.be/zH0E69gtQtI
ගැජට්
රැහැන් රහිත ඉයර්බඩ් – (Wireless earbuds)
රැහැන් රහිත ඉයර්බඩ් ඔබේ සම භාවිතයෙන් පාලනය කළ හැකිය. ශබ්දය පාලනය කිරීමට සමහර සත්‍ය රැහැන් රහිත ඉයර්බඩ් (earbud) මත ඉහළට සහ පහළට ස්වයිප් කරන ආකාරය හෝ ඔබේ සංගීතය වාදනය නතර කිරීමට ඒවා මත තට්ටු කරන ආකාරයෙන්ම , ඊට සමාන අභිනයන් ඔබේ කන් අසල සමට යොදන ආකාරයට සකස් කර තිබේ.
https://www.techradar.com/news/googles-next-true-wireless-earbuds-could-be-controlled-using-your-skin
සිංහල තේරුම :
අවුරුදු 15කට පෙර :- අයියෝ ලියුම් ගොඩායි
-යේ… මට ඉමේල් එකක් ඇවිත්
අද:- කියවපු නැති ඉමේල් 220
-දෙවියනේ මට ලියුමක් ඇවිත්
