අවසන් වරට යාවත්කාලීන කලේ 2021/07/21
වටිනාකම: ඇමරිකානු ඩොලර් 39,678.87 (2021 ජුනි මස මුල)
බිට්කොයින් යනු පළමු විමධ්‍යගත ක්‍රිප්ටොකරන්සි (cryptocurrency) වර්ගය වන අතර අද (2021 දී) වඩාත් ජනප්‍රියම ක්‍රිප්ටොකරන්සි වර්ගය බිට්කොයින්(Bitcoin) වේ. ක්‍රිප්ටොකරන්සි යනු අදෘශ්‍යමාන නැත්නම් ඩිජිටල් මුදල් වර්ගයකි – මෙය සම්පූර්ණයෙන්ම අතථ්‍ය(virtual) මුදල් වර්ගයකි. එය මුදල් වල ඔන්ලයින් අනුවාදයක් වැනිය. ඔබේ ඩිජිටල් පසුම්බියට බිට්කොයින් යැවිය හැකි අතර ඔබට වෙනත් පුද්ගලයින්ට ඒ ලෙසින්ම බිට්කොයින් යැවිය හැකි වේ. එය ආයෝජනය ප්‍රවණතාවකි.
බිට්කොයින් මුල්ම වරට සමාජයට මුදා හැරීමෙන් පසුව, එතෙරියම් Ethereum (ETH), ලිටෙකොයින් Litecoin (LTC), කාර්ඩානෝ Cardano (ADA), පොල්කැඩෝට් Polkadot (DOT), බිට්කොයින් කෑෂ් Bitcoin Cash (BCH), ටෙතර් Tether (USDT) වැනි වෙනත් ක්‍රිප්ටොකරන්සි නිර්මාණය කර ඇත.
බිට්කොයින්හි ඉතිහාසය
බිට්කොයින්, ප්‍රථම වරට නිකුත් කරන ලද්දේ 2009 ජනවාරි මාසයේදී ය.
එහි මූලාරම්භය සහ බිට්කොයින් නිර්මාණය පිටුපස සිටින පුද්ගලයා තවමත් අභිරහසක් වුවත්, වැඩිදෙනාගේ විශ්වාසය අනුව බිට්කොයින් නිර්මාණයකර ඇත්තේ සයිෆර්පන්ක් ප්‍රජාවෙන් (cypherpunk community) දැනට පවතින බොහෝ අදහස් ඒකාබද්ධ කළ, අනුමාන අන්වර්ථ නාමයකින් හැඳින්වෙන සතෝෂි නකමොටෝ (Satoshi Nakamoto)විසිනි. බිට්කොයින් ඉතිහාසය පුරා, එය මාර්ගගත (online) සහ මාර්ග අපගත (offline) යන දෙඅංශයේම සැලකිය යුතු මුදල් ඒකකයක් බවට වේගවත් වර්ධනයක් ලබා ඇත. සාම්ප්‍රදායික මුදල් වලට අමතරව සමහර ව්‍යාපාර මගින් බිට්කොයින් භාර ගැනීම ආරම්භ කළේ 2010 දශකයේ මැද භාගයේ සිට ය. බිට්කොයින් යනු, ඩිජිටල් සම්පතක් වන අතර එය මධ්‍යම බලධාරීන් මත යැපීමට වඩා එහි නිර්මාණය හා කළමනාකරණය කිරීම සඳහා ගුප්ත ලේඛනකරණය(cryptography) භාවිතා කරන හුවමාරු මාධ්‍යයක් ලෙස ක්‍රියා කිරීමට නිර්මාණය කර ඇත.
බිට්කොයින් කැණීම (Bitcoin Mining)
බිට්කොයින් කැණීම යනු බිට්කොයින් ගනුදෙනු තහවුරු කිරීම සහ ඒවා පොදු බ්ලොක්චේන් ලෙජරයේ පටිගත කිරීමේ ක්‍රියාවලියයි. බ්ලොක්චේන් හි, ගනුදෙනු බිට්කොයින් භාවිතා කරන්නන් විසින් සත්‍යාපනය(verify) කරනු ලැබේ, එබැවින් මූලික වශයෙන් ගනුදෙනු, ජාලයේ සහභාගීවන්නන් විසින් සත්‍යාපනය කළ යුතුය. අවශ්‍ය දෘඩාංග(hardware) හා පරිගණක බලය(computing power) ඇති අය පතල්කරුවන් (miners) ලෙස හැඳින්වේ.
බිට්කොයින් යනු මොනවාද? එය ක්‍රියාකරන්නේ කොහොමද?
බිට්කොයින් යනු බැංකුවක් වැනි අතරමැදියෙකු නොමැතිව ඔබට කෙලින්ම මිලදී ගැනීමට, විකිණීමට හා හුවමාරු කර ගත හැකි විමධ්‍යගත ඩිජිටල් මුදල් වර්ගයකි. බිට්කොයින් හි නිර්මාතෘ ලෙස සැලකෙන සතෝෂි නකමොටෝ මුලින් විස්තර කළේ “විශ්වාසය වෙනුවට ගුප්ත ලේඛනකරණ(cryptographic) සාක්ෂි මත පදනම් වූ විද්‍යුත් ගෙවීම් ක්‍රමයක්” ඇති බවය.
බ්ලොක්චේන් පිළිබඳ තොරතුරු බොහෝ දුරට මූල්‍යමය ගණුදෙනුයි. බිට්කොයින් ඇත්තෙන්ම ලැයිස්තුවක් පමණයි. A නම් පුද්ගලයෙක් B නම් කෙනෙකුට බිට්කොයින් යවා ඇති අතර, ඔහු C නම් පුද්ගලයාට Y බිට්කොයින් යවා ඇත. මෙම ගනුදෙනු ගණනය කිරීමෙන්, එක් එක් පරිශීලකයින්(users) සිටින්නේ කොතැනදැයි සියලු දෙනා දනිති. මෙම ගනුදෙනු පුද්ගලයෙකු ගෙන් තවත් පුද්ගලයෙකුට පමණක් සිදුවිය යුතු නොවන බව සැලකිල්ලට ගැනීම වැදගත්ය.
බිට්කොයින් හරහා මුදල් උපයන්නේ කොහොමද?
පතල් කැණීමෙන් ඔබට cryptocurrency උපයා ගත හැක්කේ ඒ සඳහා තත්‍ය මුදල් භාවිතා නොකිරීමනි. බ්ලොක්චේන් වෙත එකතු කරන ලද සත්‍යාපිත ගනුදෙනු වල “කොටස්” සම්පූර්ණ කිරීම සඳහා පාරිතෝෂිකයක් ලෙස බිට්කොයින් පතල්කරුවන්ට, බිට්කොයින් ලැබේ. මෙම පාරිතෝෂිකය, කණින ලද සෑම කුට්ටි(blocks) 210,000 කදී- හෝ සෑම වසර හතරකට වරක්, අඩකින් අඩු කරදමනු ලැබේ.
පතල් කම්කරුවන්ට විගණකවරුන් ලෙස ඔවුන්ගේ වැඩ සඳහා මුදල් ගෙවනු ලැබේ. ඔවුන් කරන්නේ බිට්කොයින් ගනුදෙනු වල නීත්‍යානුකූලභාවය තහවුරු කිරීමේ කාර්යයයි. ගනුදෙනු සත්‍යාපනය කිරීමෙන් පතල්කරුවන්ට “ද්විත්ව වියදම් ගැටළුව” ඇතිවීම වළක්වා ගැනීමට උපකාරී වේ. ද්විත්ව වියදම් යනු බිට්කොයින් හිමිකරුවෙකු එකම බිට්කොයින් එක දෙවරක් නීති විරෝධී ලෙස වියදම් කරන අවස්ථාවකි.
පතල් පතල්කරුවන්ට “බ්ලොක්” ලෙස හැඳින්වෙන බිට්කොයින් ගනුදෙනු 1 MB (මෙගාබයිට්) සත්‍යාපනය කළ පසු, එම පතල් පතල්කරුවන්ට බිට්කොයින් ප්‍රමාණයක් පිරිනැමීමට සුදුසුකම් ලබයි.
1 MB වටිනා ගනුදෙනු සත්‍යාපනය කිරීමෙන් කාසි- පතල්කරුවන්ට(coin miner) බිට්කොයින් උපයා ගැනීමට සුදුසුකම් ඇති බව සැළකේ. ගනුදෙනු සත්‍යාපනය කරන සෑම කෙනෙකුටම ගෙවනු නොලැබේ. ගනුදෙනු 1MB න්‍යායාත්මකව එක් ගනුදෙනුවක් තරම් කුඩා විය හැකිය (මෙය කිසිසේත්ම පොදු නොවේ) එසේ නැතහොත් දහස් ගණනක් විය හැකිය. එය ගනුදෙනුවකදී කොපමණ දත්ත ප්‍රමාණයක් ලබා ගත්තාද යන්න මත රඳා පවතී.
බිට්කොයින් උපයා ගැනීමට, ඔබට කොන්දේසි දෙකක් සපුරාලිය යුතුය. එකක් උත්සාහය වේ; අනෙක වාසනාවයි.
- ඔබ අසන්න වශයෙන් 1MB පමණ වටිනා ගනුදෙනු සත්‍යාපනය(verify) කළ යුතුය. මෙය පහසුම කොටසයි.
- සංඛ්‍යාත්මක ගැටලුවකට නිවැරදි පිළිතුරට හෝ ආසන්නතම පිළිතුරට පැමිණි පළමු පතල්කරුවා ඔබ විය යුතුය. මෙම ක්‍රියාවලිය කාර්ය සාධනය ලෙස ද හැඳින්වේ(proof of work).
බිට්කොයින් ආරක්ෂිතද?
සැබෑ ජීවිතයේ දී මෙන්, ඔබේ මුදල් පසුම්බිය සුරක්ෂිත කළ යුතුය. බිට්කොයින් ඉතා පහසුවෙන් ඕනෑම තැනක වටිනාකම මාරු කිරීමට ඉඩ සලසන අතර එය ඔබේ මුදල් පාලනය කිරීමට ඔබට ඉඩ සලසයි. සෑම ගනුදෙනුවක්ම ප්‍රසිද්ධියේ පටිගත කර ඇති බැවින් බිට්කොයින් පිටපත් කිරීම, ව්‍යාජ ඒවා සෑදීම හෝ ඔබට අයිති නැති වියදම් කිරීම ඉතා අපහසු වේ.
එවැනි විශිෂ්ට ලක්‍ෂණ, එවන්ම ඉතා ඉහළ මට්මමේ ආරක්‍ෂාවපිළිබඳ ගැටලුවලින්ද යුක්ත වේ. ඒ අතරම, නිවැරදිව භාවිතා කරන්නේ නම් බිට්කොයින්ට ඉතා ඉහළ මට්ටමේ ආරක්ෂාවක් සැපයිය හැකිය.
අනෙක් අතට, ඔබේ බිට්කොයින් පසුම්බිය නැතිවීමට හෝ ඔබේ බිට්කොයින් මකා දමා ඒවා සදහටම නැති වීමටද හැකිය. තවද එහි මිල අතිශයින්ම අස්ථාවර වේ. එයින් අදහස් වන්නේ වටිනාකම ඕනෑම මොහොතක සැලකිය යුතු ලෙස පහත වැටිය හැකි අතර ආයෝජකයින්ට විශාල මුදලක් අහිමි විය හැකි බවයි.